[ Pobierz całość w formacie PDF ]
CHINUA ACHEBE
Urodził się roku 1930 we wschodniej Nigerii jako syn murzyńskiego nauczyciela w szkole misyjnej. studia wyższe ukończył na University Colage w Ibadanie i jako jeden z pierwszych uzyskał tu stopień naukowy. Od roku 1954 współpracuje z BBC i Radiem Nigeryjskim, gdzie pełni funkcję dyrektora Sekcji Zagranicznej. Dwie pierwsze powieści „Things Fall Apart” i „No Longer AT Ease” – przetłumaczono na język niemiecki, hiszpański, włoski – przyniosły mu rozgłos światowy. Nigeryjski pisarz Chinua Achebe został uhonorowany prestiżową nagrodą literacką Man Booker International Prize za rok 2007.
Boża strzała
Akcja powieści rozgrywa się w Afryce, problematyka powieści dotyczy przełomu cywilizacyjnego jaki zaczyna się dokonywać wśród tutejszej ludności murzyńskiej. Głównym bohaterem jest kapłan Ezulu. Wyznają wiarę w „Wielkiego Ulu” Jest on zwierzchnikiem sześciu wsi Umuaro.
Ezeulu ma synów z różnymi żonami(poligamia jest zjawiskiem normalnym w tamtejszej kulturze). Młodsi synowie: Oduche i Nwafo. Najstarszy Edogo z racji urodzenia miał przejąć schedę po ojcu. Tymczasem mieszkała w malej zagrodzie z żoną Amoge. z zamiłowania rzeźbił. Jedno dziecko mu umarło, drugie też nie cieszy się zdrowiem.
Obika jest z natury popędliwy, duży wpływ na jego zachowanie ma jego rówieśnik Ofoedu. Często upijają się winem palmowym, jeżeli Obika ma jakieś problemy to głównie przez Ofoedu. Bójka przy budowie dróg z białym człowiekiem – kapitanem Wrightem.
Obika czekł na przybycie swej narzeczonej- Okuaty. Barwny opis zaślubin, obrzędy, obecność czarownika i kura złożona na ofiarę, którą czarownik zabrał do swojej zagrody. Obrzęd związany z pierwszą ślubną nocą młodych – o ile dziewczyna okaże się nietknięta jej matka dostanie tłustą kozę.
Powieść bogata jest w barwne opisy obrzędowości, zwyczaje tamtejszej ludności, święta – Jarmark z okazji święta młodych liści dyni.
Historie Afrykańczyków przeplatają się z wątkiem angielskim. Kolonie Anglików – kapitanowie: Winterbotton, Clarke, Wright. To oni przygotowują podłoże angielskiej administracji.
Główny wątek powieści to relacje między mieszkańcami wiosek i relacje z przedstawicielami kultury europejskiej. Kapłan Ezreulu posłał do białych ludzi jednego ze swoich synów – Oduchego. stąd postrzegany był przez Anglików za człowieka mądrego i roztropnego. Z tej racji kapitan Winterbotton pragnął Ezeulu uczynić pełnomocnikiem w 6 wsiach Umuaro. W tym celu posłał po niego. Gdy E. odmówił stawienia się u Białego człowieka, W. postanowił sprowadzić go siłą. Jednak E. przemyślawszy sprawę postanowił stawić się u białego człowieka. Wyruszył wraz z synem Obiką. Jednakże W. rozchorował się poważnie i gdy Najwyższy kapłan przybył wraz z synem nikt z nimi nie chciał rozmawiać. Clarce, który przejął dowództwo nakazał zamknąć przybyłych w areszcie. Ezeulu nie zgodził się na piastowanie funkcji powierzanej mu przez C., to było głównym powodem przetrzymywania E. w areszcie. Służący białego człowieka, Jhon Nwodika wraz z żoną, opiekowali się najwyższym kapłanem boga Ulu – Ezeulu. Po miesiącu wypuszczono kapłana na wolność. J.N odprowadził kapłana do jego wioski.
Fakt, Iż Ezeulu był przetrzymywany przez białych wpływa korzystnie na jego pozycję kapłana. Gdyż jego władza i poparcie dla niej słabło. Areszt zwiększył poparcie dla Ezeulu.
Zbliżała się pora zbiorów. Jednak uroczyście powinien ją rozpocząć kapłan. Ezeulu co roku ogłaszał dzień Nowych Ignamów, był to sposób odliczania lat. Po tym święcie można było rozpocząć zbiór podstawowego składnika posiłków większości społeczeństwa. E. co miesiąc(obserwacja księżyca)spożywał jeden z trzynastu ignamów i w ten sposób liczono czas.
Jako, że przez miesiąc przebywał w areszcie nie spożył ignamów, stąd opóźniała się pora ogłoszenia święta, a co za tym idzie przedłużał się też czas zbiorów. W osadzie zapanował głód i wznowiła się niechęć do E. Ignamy obgniwały w ziemi a ludność nie miała pożywienia. Jednakże E. był nieprzebłagany i nie ogłosił święta.
Sytuacje chciały wykorzystać kolonie chrześcijańskie, ogłaszając, że można zbierać ignamy i Bóg chrześcijan na to pozwala, jest Bogiem silniejszym od bożka Ulu.
Podczas obrzędów pogrzebowych syn E. – Obika, jako, że był najzdolniejszym młodzieńcem wioski ogłaszał śpiewem śmierć i pogrzeb ojca swego przyjaciela. Jednak Obika był chory, miał gorączkę. Skończywszy śpiewy sam umarł. To było znakiem dla ludności Umuaro. Ezeulu „został pokonany” przez swego boga. Ludność wioski posłuchała namowy chrześcijan i po zbiorach ignamów złożono dary Bogu mocniejszemu, ku uciesze katechety Goodcountry.
Główny wątek powieści to losy kapłana Ezeulu i jego klęska. Sytuacja polityczna, mechanizmy polityki i religii. Ukazywanie relacji międzyludzkich w konkretnym środowisku, plemieniu. Odrębność tej kultury to chociażby przysłowią, bądź powiedzenia przytaczane na każdym kroku, np:
„ropucha nie biega w biały dzień, jeśli jej ktoś nie goni”
„kiedy w domu jest dorosły mężczyzna, nie może dojść do tego, żeby koza okociła się uwiązana na postronku”
„nawet woda, gdy chcę się napić przykleja mi się do zębów”
[ Pobierz całość w formacie PDF ]